Pa pỉnh tộp, xôi tím hay lam nhọ là những món ăn có tên lạ lùng nhưng rất thơm ngon lạ miệng mà bạn nên thử nếu có dịp đến Lai Châu.
Cá bống vùi gio
Đây là một trong những món ăn đặc sản của đồng bào dân tộc Thái trắng ở bản Vàng Pheo – Phong Thổ – Lai Châu. Cá bống để làm ra món ăn thường được bắt ở suối Tùng Lâm, được ướp các gia vị đặc biệt của núi rừng Mường So rồi vùi trong tro nóng cho tới khi chín.
Món này vừa có thể là món nhắm rượu, vừa có thể là món ăn cùng cơm nóng hoặc xôi. Mùi thơm đặc biệt của các gia vị núi rừng được pha chộn 1 cách hoàn hảo, vị ngậy mà không béo cuả cá, và mùi thơm nhè nhẹ của lá dong nướng khiến thực khách ăn một lần mà nhớ mãi không thôi.
Pa pỉnh tộp
Pa pỉnh tộp có nghĩa là cá gập nướng, món ăn nổi tiếng của người Thái ở Lai Châu nói riêng và ở Tây Bắc nói chung, có cách làm cầu kỳ ngay từ khâu chọn nguyên liệu, thường được dùng trong các bữa ăn khi gia đình có khách quý. . Để có món pa pỉnh tộp ngon, người Thái thường sử dụng cá chép tươi, còn nguyên con để nướng.
Cá sẽ được sát qua chút muối cùng bột ớt khô để khử mùi tanh và chắc thịt. Gia vị là các loài rau thơm được băm nhỏ như quả mắc khén (một loại hạt tiêu rừng), gừng, tỏi, sả, hành, rau thơm rừng, ớt bột… băm nhỏ, trộn lẫn với nhau và sát đều lên mình, đồng thời nhồi vào trong bụng cá.
Tiếp đến, người Thái sẽ gấp đôi con cá theo chiều ngang, kẹp vỉ hoặc que nướng và nướng đều trên than hoa. Suốt quá trình nướng, những gia vị được tẩm ướp sẽ thấm dần giúp món ăn vừa nhanh chín, vừa có hương vị thơm ngon đậm đà hơn.
Xôi tím
Xôi tím là món ăn truyền thống của người dân tộc vùng cao Lai Châu. Từ những hạt gạo nếp nương thơm dẻo, hạt to đều không lẫn tẻ, hương thơm ngọt, đem vo sạch rồi ngâm trong nước lã từ 6 – 8 giờ. Màu tím đặc trưng và lôi cuốn của xôi được nhuộm bằng loại cây có tên là Khẩu cắm.
Cây Khẩu cắm bẻ cả cành, lá rửa sạch, đem luộc. Luộc lá sôi chừng năm phút, khi thấy nước chuyển sang màu tím, sánh là được. Để nước lá nguội bớt rồi chút gạo nếp vào ngâm thêm 2 đến 3 giờ. Đồ xôi tím phải đồ bằng chõ gỗ được đục từ thân cây sung, lửa củi mới có được mùi vị thơm ngon hơn cả. Đồ đến khi hạt gạo chín nục, xới từng lớp xôi thấy màu tím tươi, bóng, hạt xôi dẻo mà không dính, có mùi thơm ngào ngạt là đã hoàn thành quy trình nấu xôi.
Ngoài màu tím đẹp mắt, món xôi này còn rất bổ dưỡng vì theo kinh nghiệm của người dân Lai Châu thì lá cây Khẩu khắm có tác dụng chữa bệnh đường ruột và bồi bổ sức khỏe rất tốt.
Rêu đá nướng
Rêu được coi là loại rau sạch đặc biệt của người dân Lai Châu. Người ta phải rất kỳ công khi lấy chúng về từ các tảng đá bên suối để chế biến thành các món ăn ngon cho gia đình như nấu canh, xào… Cầu kì hơn một chút chính là món rêu nướng ngon trứ danh. Màu xanh của rêu, vị thơm dậy mùi của tỏi cùng với những hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc đã tạo ra món ngon khó quên trong lòng mỗi thực khách đến với Lai Châu: “Rêu đá nướng”.
Để làm món rêu nướng, sau khi sơ chế và vắt hết nước, đem tẩm với các gia vị như sả, gừng, bột ớt, hạt dổi, quả muối, hạt sẻn…rồi được gói vào lá dong và vùi trong tro nóng, bên trên phủ một lớp than hồng. Khi vùi than cần phủ đều để giữ sao cho rêu chín đều mà không bị cháy. Đợi đến khi lớp lá bên ngoài chuyển thành màu đen thì người ta mới lấy ra rồi bóc từng lớp lá. Món ăn mang lại sự tò mò và thích thú cho du khách khi lần đầu thưởng thức bởi sự mềm, ngậy và hương vị đặc trưng.
Lam nhọ
Món ăn đặc sản Lai Châu này gây ấn tượng cho thực khách ngay từ cái tên lạ lùng. Lam là nướng, nhọ là nhừ. Để làm món ăn này, người ta sử dụng thịt trâu hoặc thịt bò ngon được nướng trên than hồng cho thật chín. Sau đó, thái mỏng ngang thớ và trộn thịt cùng những gia vị quen thuộc miền núi: nào là mắc khén, ớt, tỏi, gừng và cả rau bí, quả bí non, quả cà rừng…
Tất cả các gia vị này cùng với thịt được cho vào ống tre nướng tiếp để các nguyên liệu mới chín đều. Sau đó, bỏ ra lấy que chọc cho nhuyễn và lại nướng ống tre lần nữa cho chín thật nhừ, từng thớ thịt săn lại, thơm lừng. Lam nhọ vị ngọt đậm, mềm nhừ mà vẫn đóng bánh, khi ăn phải lấy đũa sắn từng miếng.
Canh tiết lá đắng
Canh tiết lá đắng là một nét độc đáo trong nghệ thuật ẩm thực Lai Châu. Lá đắng là một thứ lá chỉ có riêng ở vùng Lai Châu, là thành phần chủ chốt của món canh đặc sản nơi đây. Để nấu món này cũng khá là đơn giản gồm phổi lợn, chút tiết, rau thơm và lá đắng (có thể lá tươi hoặc đã phơi khô) vò nát, sau đó đun nước sôi cho tất cả nguyên liệu vào nấu chín kỹ là bạn đã có một bát canh lá đắng thơm ngon để thưởng thức.
Lần đầu thưởng thức nó có lẽ nhiều người sẽ thấy khó ăn nhưng dần dần sẽ nghiện cái vị đắng đắng tê tê nơi đầu lưỡi. Không chỉ là một món ăn ngon, canh lá đắng còn có tác dụng giải rượu và chữa được bệnh về tiêu hóa.
Thu Hoài (TH) | Wanderlust Tips | Cinet
WANDERLUST TIPS
